Мэҥэ-Хаҥалас улууһун дьаһалтата уонна улуус үөрэҕириигэ салалтата тэрийиилэринэн балаҕан ыйын 29 күнүгэр Ороссолуода агрооскуолатыгар «Кэлэр көлүөнэ кэскилин туһугар» диэн ааттаммыт Мэҥэ-Хаҥалас улууһун төрөппүттэрин түмсүүтэ түмсэн улууска оҕону иитии концепциятын барылын тобулууга сүбэлэстилэр.
Улуустааҕы төрөппүт түмсүүтүн пленарнай чааһыгар 2018-2021 сылларга республикаҕа бастакынан Мэҥэ-Хаҥалас улууһун оҕону, ыччаты иитиигэ туһуланар концепция ылыныллыаҕа. Улуус дьаһалтата үөрэҕирии салалтатын кытта анал бырайыакка олоҕуран, биир бастакынан «үөрэх күннүгүн» (Дневник) оҥорон улуус бары оскуолаларыгар тарҕаммыт. Оҕону-ыччаты сиэр-майгы, өй-санаа өттүнэн иитиини таһынан, төрөппүтү үөрэтиигэ, эбии билиитин хаҥатарыгар саҥа хайысхалары киллэриигэ концепция сүрүн тосхол, сүрүн сорук буолуохтааҕын туһунан Мэҥэ-Хаҥалас улууһун баһылыгын бастакы солбуйаачыта Павел Сазонов иһитиннэрдэ.
Улууска аан бастакынан Ороссолуода нэһилиэгэр үөрэхтээһин саҕаламмыт оскуолатыгар бу концепция торумун ылынарга кыттыыны ылар төрөппүттэри улуус үөрэҕириигэ салалтатын салайааччыта Ирина Черкашина эҕэрдэлээтэ. Үөрэхтээһин билиҥҥи систиэмэтигэр үөрэхтээһин-иитии диэн өйдөбүллээҕин уонна суолталааҕын, бүгүҥҥү күҥҥэ оҕону иитии дьиэ кэргэнтэн, олорор түөлбэттэн, нэһилиэктэн быһаччы тутулуктааҕын, күн бүгүн улуус 12 нэһилиэгэр дьиэ кэргэн общественнай кииннэрэ арыллан ситиһиилээхтик үлэлииллэрин бэлиэтээтэ. Маныаха социальнай педагогтар нэһилиэнньэни, оҕону, төрөппүтү кытары ыкса үлэлэһэн үлэ түмүктэрэ көстөн эрэллэрин иһитиннэрдэ.
Улуус кылаабынай педиатра Екатерина Дьяконова оҕо доруобуйатыгар сүрүн дакылааты оҥордо. Улууска оҕо төрөөһүнүн, өлүүтүн-сүтүүтүн, ийэ, оҕо доруобуйаларын туһунан, бүгүҥҥү кэмҥэ оҕолор ордук эндокринологическай ыарыыларынан ыалдьан эрэллэрин бэлиэтээтэ.
Майа сэлиэнньэтин дьаһалтатын түөлбэлэри кытары үлэҕэ исписэлииһэ Евдокия Решетникова ийэ тыл, саҥарар саҥа, норуот муспут муудараһыгар-саха итэҕэлигэр тохтоото. Ол курдук билиҥҥи сайдыылаах үйэҕэ оҕо төрөөбүт төрүт тылынан саҥарбат буолан эрэрин, оҕону ийэ тылынан саҥардан, толкуйдуур дьоҕурун сайыннарар бу хас биирдии төрөппүт ытык эбээһинэһэ буоларын этиннэ. Хас биирдии оҕо, ыччат санаатын сахалыы этэр эрэ буоллаҕына, ис туруга тирэхтээх буоллаҕына удьуорун утумун салҕыаҕа. Оскуола оҕоҕо билиини, сатабылы иҥэрэн төрөппүккэ көмө оҥорор. Оттон иитиини дьиэ кэргэн, ыал эйгэтэ биэриэхтээх. Онон бары биир санаанан сүбэбитин холбоон бу концепцияны оҥоруоҕун диэн ыҥырда.
Улуус үөрэҕин салалтатын иитии отделын салайааччыта Марианна Билюкина тэрээһин уопсайа 7 хайысханан үлэлиэхтээҕин туһунан иһитиннэрдэ. Иитии концепциятын түһүлгэлэрин ыытааччыларын, экспертэрин билиһиннэрдэ.
Күн иккис аҥарыгар ыал оҕону иитэр кыаҕын үрдэтэр суоллар, оҕону сахалыы сиэргэ иитии тиһигэ, оҕо этин-хаанын сайыннарыы, чэгиэн буолуу культурата, үлэнэн иитии – идэни ыларга тирэх, айылҕаҕа харыстабыллаах сыһыаҥҥа иитии, нэһилиэккэ түөлбэ иитэр үлэтин тэрийии, уол оҕо, эр киһи, Аҕа баһылык гражданскай уонна патриотическай иитии диэн 7 хайысханан арахсан үлэ салҕанна. Бу күн улуус төрөппүттэрэ, нэһилиэк баһылыктара, оскуола дириэктэрдэрэ, түөлбэ салайааччылара, социальнай педагогтар улууска иитии концепциятын оҥорууга санааларын түмтүлэр.
|